همه چیز درباره‌ی نحوه‌ی نوشتن توصیه‌ نامه تحصیلی به همراه نمونه انگلیسی و فارسی

نوشتن توصیه نامه‌ی تحصیلی یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در فرآیند پذیرش دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی معتبر است. این سند که از سوی اساتید، کارفرماها یا افراد معتبر دیگر نوشته می‌شود، می‌تواند تصویری دقیق از توانمندی‌‌ها، دستاوردها و شخصیت شما را نشان بدهد و نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری نهایی کمیته‌ی پذیرش دارد. اما چگونه می‌توان توصیه‌نامه‌ای نوشت که هم موثر و هم قانع‌کننده باشد؟ در این مقاله به بررسی نکات و اصولی می‌پردازیم که برای نوشتن یک توصیه‌ نامه‌ی تحصیلی متمایز و جذاب استفاده می‌شوند. برای آگاهی از این نکات با ما همراه باشید. همچنین برای نوشتن انگیزه‌نامه می‌توانید به مقاله‌ی نحوه‌ی نوشتن انگیزه‌نامه مراجه کنید.

توصیه‌نامه یا ریکامندیشن لتر چیست؟

توصیه‌نامه یک سند رسمی است که به وسیله‌ی یک فرد معتبر، مثل استاد یا کارفرما، نوشته می‌شود تا صلاحیت‌ها و شایستگی‌های شما را برای یک موقعیت خاص تایید کند. توصیه‌نامه‌ها معمولا برای درخواست پذیرش در دانشگاه، گرفتن بورس تحصیلی یا کسب یک موقعیت شغلی استفاده می‌شوند.

در توصیه‌نامه، نویسنده به توانایی‌ها، تجربیات و دستاوردهای شما اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که چرا شما برای موقعیت مورد نظر مناسب هستید. توصیه‌نامه‌ها می‌توانند تاثیر زیادی بر تصمیم‌گیری‌های کمیته پذیرش یا استخدام داشته باشند، چون نشان دهنده‌ی حمایت و تایید فردی معتبر از شما هستند.

چرا داشتن توصیه‌نامه یا ریکامندیشن لتر مهم است؟

توصیه‌نامه‌ها به دانشگاه‌ها یا کارفرماها کمک می‌کنند تا شما را بهتر بشناسند. این نامه‌ها اطلاعاتی فراتر از نمرات و رزومه ارائه می‌دهند و ویژگی‌هایی مثل رهبری، کارتیمی و  خلاقیت را برجسته می‌کنند که به طور مستقیم در نمرات شما منعکس نمی‌شود ولی برای یک محیط آموزشی، بسیار مهم هستند.

زمانی که کمیته پذیرش با چند دانشجو روبه‌رو است که همگی نمرات خوبی دارند و باید بین آن‌ها انتخاب کند، این توصیه‌نامه است که باعث می‌شود آن‌ها احساس کنند یک دانشجو از دیگران متمایز است و باید او را انتخاب کنند.

بهتر است چه افرادی توصیه‌نامه تحصیلی را برای شما بنویسند؟

بهترین افراد برای نوشتن توصیه‌نامه، استادهایی هستند که به طور مستقیم با شما کار کرده‌اند و با عملکرد تحصیلی و پژوهشی شما آشنایی دارند. به طور مثال استاد راهنمای پروژه یا پایان‌نامه، استادهایی که درس‌های مهمی با آن‌ها داشته‌اید، استادهایی که با آن‌ها کار مشترکی انجام داده‌اید مثلا مقاله‌ای با همدیگر چاپ کرده‌اید یا کار پژوهشی مشترکی انجام داده‌اید.

اگر استادان شما علاوه بر توانایی‌های تحصیلی از مهارت‌های فردی و ویژگی‌های شخصیتی شما اطلاع داشته باشند، می‌توانند توصیه‌نامه قوی‌تری برای شما بنویسند. افرادی که می‌توانند در مورد مهارت‌های اجتماعی، توانایی کار تیمی یا ویژگی‌های رهبری شما صحبت کنند، انتخاب خوبی هستند. در مقابل کسانی که شما را نمی‌شناسند برای شما یک توصیه‌نامه عمومی و کلی می‌نویسند که تاثیر کمتری دارد.

همچنین باید فردی را انتخاب کنید که زمان کافی برای نوشتن یک توصیه‌نامه‌ی کامل و دقیق را دارد. اگر استادی هست که استاد مطرحی است اما احتمالا وقت کافی ندارد که برای شما یک توصیه‌نامه‌ی خیلی خوب بنویسد، بهتر است استادی را انتخاب کنید که چندان باسابقه نیست اما وقت و تمایل کافی برای کمک به شما را دارد.

نکات و توصیه‌های مهم:

• افرادی را انتخاب کنید که تجربه‌ی نوشتن توصیه‌نامه دارند و می‌دانند که چطور یک توصیه‌نامه‌ی قوی بنویسند.
• به افرادی که قرار است برای شما توصیه‌نامه بنویسند اطلاعات کافی درباره‌ی اهداف، دستاوردها و برنامه‌های خود بدهید تا بتوانند ‌نامه‌های دقیق و جامعی بنویسند.
• حداقل یک ماه قبل از زمانی که به توصیه‌نامه نیاز دارید از استادهای خود درخواست کنید که آن را بنویسد، نوشتن یک توصیه‌نامه‌ی خوب به صرف وقت نیاز دارد.

نحوه‌ی ارسال توصیه‌نامه به وسیله‌ی استاد

به طور کلی دانشگاه‌ها از دو روش برای دریافت توصیه‌نامه از اساتید استفاده می‌کنند: در روش اول که بیشتر دانشگاه‌ها از همین روش استفاده می‌کنند دانشگاه مجهز به یک سیستم آنلاین است به این صورت که زمانی که شما فرم درخواست تحصیلی یک دانشگاه را پر می‌کنید و برای آن دانشگاه اپلای می‌کنید، از شما خواسته می‌شود که اطلاعات اساتیدی را که قرار است برای شما توصیه‌نامه بنویسند مثل نام، ایمیل و موقعیت کاری را وارد کنید.

بعد از این که مرحله تکمیل شود و شما فرم‌تان را submit  کنید، سیستم به طور خودکار ایمیلی به افرادی که به عنوان ریکامندر معرفی کرده‌اید، ارسال می‌کند که شامل لینکی است که از استاد شما می‌خواهد تا وارد سیستم شود و توصیه‌نامه را مستقیما آپلود کند. استاد بعد از دریافت لینک به وسیله‌ی ایمیل وارد پروفایل آنلاین دانشگاه می‌شود و توصیه‌نامه را در قالب فایل PDF یا ورد آپلود می‌کند. این روش رایج‌ترین روشی است که دانشگاه‌ها از آن استفاده می‌کنند، چون نامه مستقیما توسط اساتید ارسال می‌شود و امنیت بیشتری دارد.

در روش دوم استاد با استفاده از ایمیل آکادمیک معتبر خودش توصیه‌نامه را به آدرس ایمیل رسمی دپارتمان یا دفتر پذیرش دانشگاه ارسال می‌کند. این ایمیل معمولا به همراه اطلاعات شما و برنامه تحصیلی‌تان به دانشگاه فرستاده می‌شود.

علاوه بر این دو روش در موارد نادری بعضی از دانشگاه‌ها ممکن است توصیه‌نامه را به صورت فیزیکی دریافت کنند. در این حالت استاد باید توصیه‌نامه را در پاکت رسمی دانشگاه قرار دهد. پاکت را مهر‌وموم و امضا کند تا دانشگاه مطمئن شود که توصیه‌نامه توسط استاد نوشته شده و تغییری در آن ایجاد نشده است.

توصیه مهم: زمانی که اطلاعات اساتید یا ریکامندرها را وارد می‌کنید، دانشگاه از شما می‌پرسد که آیا تمایل دارید که بعد از گرفتن پذیرش توصیه‌نامه استاد را ببینید یا نه؟ بهتر است از دیدن آن صرف‌نظر کنید. این موضوع اعتماد بیشتری به توصیه‌نامه می‌بخشد و دانشگاه‌ها توصیه‌نامه‌های محرمانه را معتبرتر می‌دانند.

نحوه‌ی نوشتن توصیه‌نامه تحصیلی

یک توصیه‌نامه معمولا بین 4 تا 5 پاراگراف است. بهتر است از این مقدار کمتر یا بیشتر نباشد و معمولا با جملات ‘To Whom It May Concern’، ‘Dear Admission Committee’ یا ‘Dear Admission Board’ شروع می‌شود.

پاراگراف اول، مقدمه: در پاراگراف اول استاد خودش را معرفی می‌کند. توضیح می‌دهد که چه کسی است. چه جایگاه شغلی و تخصصی دارد و رابطه‌اش با شما چیست؟ اولین بار شما را چطور و کجا ملاقات کرده است، چند سال است که شما را می‌شناسند. در چه درس‌هایی استاد شما بوده است. اگر در پروژه‌ای به شما کمک کرده است نام پروژه و مدت زمانی که به شما کمک کرده را ذکر می‌کند.

پاراگراف‌های بدنه: در پاراگراف‌های بعدی استاد باید درباره‌ی شما صحبت کند و توضیح بدهد که چرا شما انتخاب مناسبی برای آن مقطع تحصیلی هستید. چند راه وجود دارد که استاد به کمیته‌ی پذیرش کمک کند که درک بهتری از توانایی و شخصیت علمی شما پیدا کنند:

اول اینکه در مورد دستاوردها، فعالیت‌های علمی و غیرعلمی شما صحبت کند. به طور مثال اگر در مسابقات آکادمیک یا خلاق شرکت کرده‌اید و جایزه یا تقدیر‌نامه‌ای دارید به آن اشاره کند. در مورد فعالیت‌های علمی مرتبط و حتی فعالیت‌های غیرعلمی شما مثل شرکت در باشگاه‌های ورزشی صحبت کند. صحبت کردن در مورد فعالیت‌های غیرعلمی باعث می‌شود که کمیته‌ی پذیرش با جنبه‌های دیگری از شخصیت شما آشنا شود.

به ویژگی‌های شخصیتی مثبت شما مثل سخت‌کوشی، خلاقیت و اعتماد بنفس و مهارت‌های قابل انتقالی (Transferable Skills) که دارید، اشاره کند. مهارت‌های قابل انتقال به مهارت‌هایی گفته می‌شود که فرد می‌تواند در رشته‌ها و شغل‌های مختلف به کار بگیرد. این مهارت‌ها عمومی و کاربردی هستند و مختص یک شغل یا رشته‌ی خاص نیستند. بعضی از مهارت‌های قابل انتقال عبارتند از: توانایی حل مسئله، توانایی رهبری، مدیریت زمان، کار تیمی و غیره. نیازی نیست که در یک توصیه‌نامه به لیستی از ویژگی‌ها و مهارت‌های شما اشاره شود. استاد می‌تواند دو ویژگی مثبت و دو تا از مهارت‌های قابل انتقال شما را انتخاب کند و درباره‌ی آن‌ها صحبت کند. نکته‌ی مهم این است که آن ویژگی‌ها و مهارت‌هایی انتخاب شوند که استاد بتواند با آوردن مثال‌های واقعی آن‌ها را اثبات کند. به طور مثال چطور شما در یک پروژه‌ای که در حال انچام آن بودید به مشکل برخوردید اما با مهارت‌های حل مسئله‌ی خود توانستید مشکل را حل کنید. البته این مثال‌ها نباید طولانی باشند و باید به صورت خلاصه بیان شوند.

راه دیگر این است که استاد درباره‌ی پیشرفت شما در یک دوره‌ی زمانی خاص صحبت کند. مثلا چطور در ابتدای ترم مشکل داشتید اما مقاله نهایی را با کیفیت عالی ارائه دادید.

استاد همچنین می‌تواند علاقه و اشتیاق شما را به تحصیل در آن رشته نشان بدهد. تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری آسان نیست به همین دلیل کمیته پذیرش تمایل دارد دانشجویانی را انتخاب کند که به آن موضوع علاقه‌مند هستند. برای این کار استاد می‌تواند تعداد دوره‌های مرتبط با رشته‌تان را که گذرانده‌اید ذکر کند. به پروژه‌های مرتبطی که انجام دادید اشاره کند و نشان بدهد که شما مشتاق کسب دانش بیشتر در این زمینه هستید.

پاراگراف پایانی، جمع‌بندی: در پاراگراف آخر که جمع‌بندی است، استاد یک بار دیگر بر ویژگی‌های مثبت شما تاکید می‌کند و می‌گوید که من بر اساس ویژگی‌ها و مثال‌هایی که آوردم این فرد را برای برنامه‌ی شما توصیه می‌کنم و از او حمایت می‌کنم و در صورتی که هر سوالی در رابطه با این شخص داشتید، می‌توانید با من تماس بگیرید یا ایمیل بزنید. توصیه نامه‌ها معمولا با عبارت ‘Sincerely’ یا ‘Best Regards’ به پایان می‌رسند و بعد استاد نام، عنوان حرفه‌ای و اطلاعات تماس خود را وارد می‌کند. اگر توصیه‌نامه را امضا کند حالت موثق‌تری پیدا می‌کند.

چند نکته درباره‌ی نوشتن توصیه‌نامه تحصیلی برای خودتان

هنگامی‌ که به یک استاد مراجعه می‌کنید و از او درخواست می‌کنید که برای شما توصیه‌نامه بنویسد، ممکن است استاد به دلیل اینکه وقت کافی ندارد یا اعتقاد دارد که شما خودتان را بهتر می‌شناسید پس می‌توانید توصیه‌نامه‌ی بهتری بنویسید، از شما بخواهد که خودتان توصیه نامه را بنویسید یا پیش نویس اولیه‌ی آن را تهیه کنید.

این کار برای بعضی از افراد ممکن است اضطراب‌آور باشد و باعث سردرگمی شود. چرا که فهرست کردن مهارت‌ها و توانایی‌های خود ممکن است برای شما کار سختی باشد. سعی کنید به این موضوع به چشم یک فرصت نگاه کنید. واقعا چه کسی شما را بهتر از خودتان می‌شناسد؟

موقع نوشتن توصیه‌نامه تحصیلی این نکات را در نظر بگیرید:

خجالت نکشید: فروتنی آخرین چیزی است که موقع نوشتن توصیه‌نامه به آن نیاز دارید. فهرستی از دستاوردها و مهارت‌های خود تهیه کنید. برای این کار می‌توانید از دوستان، همکلاسی‌ها، افرادی که همراه با شما بر روی یک پروژه کار کرده‌اند و افرادی که شما را به خوبی می‌شناسند، کمک بگیرید. از آن‌ها بپرسید که چه از نظرشان چه مهارت‌ها و ویژگی‌های مثبتی دارید.

رابطه توصیه‌کننده را با خودتان تعیین کنید: اینکه خود را به جای توصیه‌کننده بگذارید ممکن است چالش برانگیز باشد. اما باید بتوانید از دیدگاه او بنویسید که چقدر شما را می‌شناسد، چند وقت است که با شما آشناست یا با شما کار کرده است.

فقط از مهارت‌ها و مثال‌های مرتبط استفاده کنید: توصیه‌کننده شما فقط می‌تواند در مورد مهارت‌ها و ویژگی‌هایی صحبت کند که در محیط حرفه‌ای خود مشاهده کرده‌ است، پس مطمئن شوید که فقط در مورد چیزهایی که استاد شما ممکن است بداند، بنویسید.

از افرادی دیگری بخواهید که توصیه‌نامه را بخوانند: وقتی توصیه‌نامه را نوشتید، از 2 نفر بخواهید که آن را بخوانند و اگر ایرادی در آن می‌بینند به شما بگویند تا آن را تصحیح کنید. بهتر است یکی از این دو نفر هم رشته شما باشد و دیگری نباشد.

نمونه توصیه‌نامه (ریکاندیشن لتر) تحصیلی انگلیسی و فارسی

در تصویر زیر یک نمونه توصیه به زبان انگلیسی و سپس ترجمه‌ی آن را می‌بینید. از این توصیه‌نامه می‌توانید برای نوشتن توصیه‌نامه خودتان ایده بگیرید. به یاد داشته باشید که پاراگراف‌های بدنه باید طوری نوشته شوند که مختص شما باشند و مثال‌ها و داستان‌های واقعی باشند که مربوط به شما هستند و کس دیگری نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند. این باعث می‌شود که توصیه‌نامه شما یک توصیه‌نامه کلیشه‌ای نباشد بلکه تاثیر گذار باشد و بر تصمیم کمیته پذیرش تاثیر مثبت بگذارد.

کمیته پذیرش عزیز

من ( اسم معرف) استادیار علوم سیاسی در دانشگاه ( نام دانشگاه) هستم. در طول سه سال گذشته، افتخار آموزش ( اسم دانشجو) را داشته‌ام و او را برای برنامه‌ی کارشناسی ارشد در علوم سیاسی در دانشگاه ( نام دانشگاه) توصیه می‌کنم.

(اسم دانشجو) دانشجوی درخشان و بااستعدادی است. او در درس‌های «مقدمه‌ای بر سیاست»، « زنان در سیاست و تاریخ» و« دوره‌های فرهنگ و سیاست» که با من داشت، بسیار موفق بود. در اولین ملاقات ما ( اسم دانشجو) با دانش و نگرانی‌هایی که درباره‌ی گروه‌های محروم از سیاست داشت، مرا تحت تاثیر قرار داد. او همیشه سوالات هوشمندانه و به‌موقع می‌پرسید و به بررسی احتمال‌های مختلف در موضوعات سیاسی می‌پرداخت. مقالات او همیشه بسیار واضح بودند و تحلیل‌های دقیقی داشتند. پایان‌نامه او با عنوان «پوپولیسم راست‌گرای افراطی» به بررسی دقیق ظهور جنبش‌های راست‌گرای افراطی اخیر و نقش پوپولیسم در آن‌ها می‌پردازد. نمره‌ی 4.0 معدل او توانایی‌اش را به عنوان یک محقق نشان می‌دهد. اما مهم‌تر از همه مقالات ( اسم دانشجو) است که نشان می‌دهد که او عمیقا به جامعه اهمیت می‌دهد. در مقیاس کوچک‌تر او به همکلاسی‌هایش هم اهمیت می‌داد و مشتاق بود که به آن‌ها در حل تکالیفشان کمک کند و حتی گاهی در خارج از کلاس هم به آن‌ها کمک می‌کرد.

برنامه شما به بررسی مسائل سیاسی متنوع با تمرکز بر تنوع و شمول می‌پردازد. من باور دارم (اسم دانشجو) با توجه به تحقیقات قبلی‌اش، دانشجوی کاملی برای این دوره است. شک ندارم که در این دوره موفق خواهد شد. شما را تشویق می‌کنم که با دید مثبت به درخواست او نگاه کنید.

با احترام

(اسم معرف)

استادیار علوم سیاسی

(نام دانشگاه)

ایمیل استاد